Historia odkrywania planet pozasłonecznych

Historia odkrywania planet pozasłonecznych

XVI wiek

Giordano Bruno uważa, iż gwiazdy są podobne do Słońca i mogą posiadać własne planety (XVI wiek). Podobne poglądy wyraża w XVIII wieku Isaac Newton.

XIX wiek

Pierwsze ogłoszenia o odkryciach planet wokół innych gwiazd, które później okazywały się błędne.

1952

W 1952 roku Otto Struve wskazywał, że nie ma powodów, aby planety znajdowały się bliżej gwiazdy niż ma to miejsce w Układzie Słonecznym i proponował metodę prędkości radialnych oraz metodę tranzytów do próby wykrycia dużych planet na takich orbitach.

1984

Pierwsze obserwacje dysku protoplanetarnego. Udało się sfotografować dysk złożony z pyłu i gazu wokół gwiazdy Beta Pictoris. Posłużył do tego 2,5-metrowy teleskop w Obserwatorium Las Camapanas w Chile w kwietniu 1984 roku.

1992

Odkrycie planet pozasłonecznych. W styczniu 1992 r. polski astronom Aleksander Wolszczan (a także Dale Frail) ogłasza odkrycie dwóch skalistych planet wokół pulsara PSR B1257+12

1995

Odkrycie planety wokół normalnej gwiazdy (tzw. gwiazdy ciągu głównego, czyli tego rodzaju jak Słońce). Michel Mayor i Didier Queloz ogłosili odkrycie planety okrążającej gwiazdę 51 Pegasi.

1999

Pierwsza planeta, dla której zaobserwowano tranzyty: HD 209458 b. Planeta była znana już wcześniej dzięki odkryciu jej przy pomocy metody prędkości radialnych.

1999

Pierwszy układ pozasłoneczny z więcej niż jedną planeta. W systemie Upsilon Andromedae odkryto dwie dodatkowe planety, oprócz jednej znanej wcześniej.

2001

Pierwsza planeta pozasłoneczna w strefie zamieszkiwalnej (ekosferze) –  HD 28185 b.

2001

Pierwsze pomiary atmosfery planety pozasłonecznej. Użyto spektrografu na Kosmicznym Teleskopie Hubble’a do pomiarów składu atmosfery planety krążącej wokół gwiazdy HD 209458

2004

Pierwsza planeta odkryta metoda mikrosoczewkowania grawitacyjnego: OGLE-2003-BLG-235/MOA-2003-BLG-53 – odkryta przez polski zespół OGLE i
międzynarodowy zespół MOA.

2005

W marcu 2005 roku udało się po raz pierwszy uzyskać bezpośrednie zdjęcie egzoplanety. Kosmiczny Teleskop Spitzera uzyskał obrazy planet 209458 b oraz TrES-1

2006

26 grudnia 2006 r. wystrzelono francuskiego satelitę CoRoT do wykrywania planet metodą tranzytów. Pierwsze odkrycie planety w ramach tej misji nastąpiło w maju 2007 r.

2007

W lutym 2007 r. po raz pierwszy udało się dokonać bezpośrednich obserwacji spektroskopowych planet pozasłonecznych: dwóch gazowych olbrzymów HD 209458 b i HD 189733 b. Użyto Kosmicznego Teleskopu Spitzera.

2007

W maju 2007 r. udało się opracować pierwszą mapę powierzchni planety pozasłonecznej. David Chaboronneau i Heather Knutson uzyskali przy pomocy Kosmicznego Teleskopu Spitzera mapę rozkładu temperatury chmur na planecie HD189733 b.

2008

Pierwsze bezpośrednie zdjęcie planety pozasłonecznej. W listopadzie 2008 r. udało się przy pomocy Kosmicznego Teleskopu Hubble’a sfotografować w zakresie widzialnym planetę Fomalhault b. Ma ona trzy masy Jowisza i znajduje się 25 lat świetlnych od nas.

2009

Start misji Kepler w marcu 2009 r. Prowadzony przez NASA projekt odkrył najwięcej planet pozasłonecznych. Stosowano metodę tranzytów, czyli monitorowano jasność gwiazd w poszukiwaniu zmian blasku gwiazd spowodowanych przechodzeniem planety na linii widzenia.

2009

Zespół polskich astronomów pod kierunkiem prof. Andrzeja Niedzielskiego ogłosił odkrycie kilku planet pozasłonecznych, w tym planety BD+14 4559 b, którą mamy obecnie szansę nazwać w ramach konkursu IAU100 NameExoWorlds.

2013

Liczba odkrytych planet pozasłonecznych przekroczyła 1000. Ogłosiła to The Extrasolar Planets Encyclopaedia w marcu 2013 r.

2015

Ogłoszono nazwy dla 14 gwiazd i 31 egzoplanet, w ramach konkursu NameExoWorlds, przeprowadzonego przez Międzynarodową Unię Astronomiczną (IAU). W wyłonieniu nazw wzięło udział ponad pół miliona ludzi z całego świata.

2016

Znaleziono planetę wokół najbliższej gwiazdy względem Słońca. Proxima b okrąża swoją gwiazdę (czerwonego karła) co 11 dni. Planeta ma masę zbliżoną do masy Ziemi. Układ oddalony jest od nas o 4 lata świetlne. Odkrycie ogłoszono 24 sierpnia 2016 r.

2017

Odkryto iż układ TRAPPIST-1 ma siedem planet typu ziemskiego. Układ jest od nas odległy o 39 lat świetlnych. Odkrycie ogłosiły 22 lutego 2017 r. wspólnie NASA oraz Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO). Wcześniej w 2015 roku odkryto pierwsze trzy planety w tym układzie.

2024

Znamy już ponad 4000 planet pozasłonecznych.

 

 

Pogrubionym drukiem oznaczono pierwsze odkrycie planet pozasłonecznych oraz odkrycie planety, którą Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) przyznała Polsce do nazwania w konkursie. Nie jest to wskazanie, które z odkryć były ważniejsze od innych.